şuberek-çuberek-çiberek-çibörek-çiybörek-çiğ börek dönüşümü

Geçen yıllann yaz mevsimlerinde, Dobruca'nın özellikle Köstence kentinde, çiğbörek denilen bir hamur aşı (suberec - şubörek) adı altında hayli rağbet görmüştü.

Kaynak:Romanya'da Yaşayan Türk Mutfağı.pdf

yukarıdaki kaynaktaki ilginç ifadelerden de çiğbörekin asıl isminin telaffuz şeklinin şuberek olduğu anlaşılıyor, suberec şuberekin romen yazılımından kaynaklanmatadır c harfi bizim k harfi şeklinde telaffuz ediliyor, Romanyada durum bu.

Kırımda nasıldı?
Şimdi size bir çibörek tarifini aktarıyorum, tarif eden Kı­rım Türk­le­ri Ame­ri­kan Bir­li­ği Der­ne­ği­ eski başkanlarından 1922 yılı Kırım/Akmescit doğumlu Şefik Gürdemir
Farkında olmadan bize konumuz ile ilgili bir bilgi veriyor, yazı iki bölümden oluşuyor, yazı iki bölümden oluşmasaydı sanırım bizim istediğimiz durum yaşanmazdı.

1. YAZI
1922 Kirim dogumlu Sefik Gurdemir'in Ciy borek tarifinden

Merhabalar Tatar Cashlari ve elbette Qartlarda barabar,sizlerge oz Tilimiz Tatarca yazaman, bilmegenlerde yurensinler dep aytaman.bugunku e-mailim Ciyborek  bu hususta bazi bilgilerde var,aslinda men ashci degilim.kultur ministiride degilim,ama sizin ricanizida qaytarip bolamadim, bildiklerimin kobusu 75 yil evvelinden balaligimda aklimda qalganlarini anlatmaga calishacakman kusurlarim bolsa afu etersiniz,sav bolunuz,

ciyborek bash ashimizdir misafirge ciyborek pisher, bazi yorelerde Shirborek dep te aytalar, lakin Kirimda Akmescitte,Gozlevede ciyborek diyler, cunku ciy kiymadan yapilgani icun ismini ciyden alip ciyborek deseler kerek.
hazir koyun kiymasindan yaparlar eskiden apakaylar uyde kendileri bicaklarni karshilikli tutup kiyma yapa ediler lakin artik kasaplarda kiyma bar,
Qamir qulak memesi yumushakliginda olacak,
Coyun Qazani meselesi,qazanin orta capi 20-25 santim kadardir,derinligi 13-16 santim kadar kara dokumden yani coyunden dokulur onun icun adi coyun qazani ola,bunda ciyborek pishirile,

shimdi genede ciyborek meselesine qaytacagim lakin devamini ekinci e-mailimde olacak cunku birinsinden telefon bekliyim qusura baqmaniz cashlar az sonra devam edecegim.........


2. YAZI (Bir kaç gün sonra Sefik Gurdemir'in Ciy borek tarifinden)
Cuberekin qalgan yerimden devam etem,cuberek hazirlandi coyin Qazan ga mayda quyuldi,
May Qirimda semicka mayi qullana ediler,semicka mayi ne deseniz {gundondu} Kunaylan da derler ruslarda ona Semicka masla dep aytar ediler,
ateshide cana altinda,kizgin mayga cuberekler kesilgende kenarlarindan artkan xamurdan 1 iki santim kadar bir parca xamur parcasi qizgin mayga atp baqarlar eger o qamir parcasi bir dakikada kizarirsa mayin kizginligi tamamdir,
shimdi cubereklerni pishkende cevirmek icin masha kerek oda bar shimdi hazirlangan ciyboreklerni kizgin mayin icine mayin kenarindan yavashcacik kazandaki mayga quyulir,son yanina bir tane daha quyulur onlar bir iki dakikada altlari kizarir altina baqmak icinde mashaman ciyborekin turgan yerinden kotermeden yavashcacik aylandirilip bakilir
o zaman bek dikkat etmek kerek ciyborek yirtilsa SHIRRRR dep mayga cuberekin sorpasi aqqanda balaban ses cikarir o zaman kizgin may tutushabilir sakin qizgin mayga yani alev algan mayga su dokup sondureyim demeniz sadece tavanin ustune kalin bir tahta demir kurek gibi shiymen kapatsaniz o derhal soner o zaman soguk kanli olmak kerek heyecanlanmaniz,sakin ha,panik olmaniz...Allah korusun
yangin buyur Allah ne ishler cikar sakin heyecanlanmaniz, 
cuberekinde bol kiymali ve sorpalisi makbuldir onuda bilesiniz,cuberekin yaninda ayran,tatarcasi yazma derler cuberek oman ashalir
shimdi endi ne kerek oturup ashamak kerek,onu sicak sicak ashamak kerek kimin kactane ashaganini anlamak icinde asagan kishi cuberekin ucundan ufacik koparip tabaginin kenarina koyar toygandan sun kactane ashagani o uclarni sayip anlar,haydi hafiyetler bolsun,savlukman Qaliniz,cumereginiz bol bolsin Amin!..

Brooklyn,USA Sefik Gurdemir

Görüldüğü gibi
Yazının başlangıcında  ciyborek diye başlıyor
şırborek şeklinde telaffuzundan bahsediyor
ciyborek isminin ciy kıyma dan geldiğinden bahsediyor
daha sonra yazıya sanırım bir kaç gün ara veriyor
tekrar yazıya başladığında ciyborek şeklindeki sonradan öğrenme bilgiler kayboluyor ve tarif sahibinin  bilinçaltı harekete geçiyor ve aileden duyduğu telaffuzla aktarmaya başlıyor ve birden bire ciyborek ÇUBEREK şekline dönüşüyor, arada bir kaç kez ciyborek deyişine geri dönsede sonradan öğrenilenler ile bilinçaltı arasındaki savaşı bilinçaltı kazanıyor ve ikinci yazıda cuberek telaffuzu yazıya hakim oluyor.
b-m dönüşümü mantıklı olmakla beraber cumerek şeklindeki bir kez gelen yazıyı bir yazım hatası olarak algılıyorum, kimbilir belkide ailede telaffuzu böyledir.

ayrıca tatarcada e sesi i sesine yakın olarak telaffuz edilir, her ne kadar çuberek şeklinde yazılsada burada u sesinin ü sesine yakın çıkarılmaktadır (kelime içerisindeki e lerin baskısıyla) ve hızlı söylendiğinde i sesine çok yakınlaşır (Kazan tatarcasında e sesi tamamen i harfine dönüşmüştür)
şuberek kelimesindeki ilk e sesi de baştaki u sesinin baskısıyla ö harfine dönüşecek bir baskı görmektedir.(şuberek demeyi deneyin, insanı zorluyor ve ilk e nin yuvarlaştırılmasını istiyor dil )
ç-ş şeklinde söyleyişlerde de benzeri bir durum var, ya da ben kökenimden dolayı ç harflerini ş harfine yakın telaffuz ediyorum.
yani her şey şuberek telaffuzunun çibörek şekline dönüşmesi için bir araya gelmiş gibi görünüyor.

Ve yazar farkında olmadan ciybörek deyişinin sonradan öğrenme bir bilgi olduğunu köklerinden/atalarından gelen asıl bilginin çuberek şeklinde olduğunu farketmeden bize aktarıyor.

Çuberek deyişinin çöl-nogay-kuzey şivesinde Şuberek şeklinde telaffuz edileceğini biliyoruz.
Sonradan öğrenilenler bir kenara bırakıldığında çibörekin gerçek telaffuzunun ŞUBEREK-ÇUBEREK olduğu bir şekilde ortaya çıkmış oluyor.
Ve görüldüğü gibi Şuberek-Çuberek telaffuzunun da ne çiğ kavramı ile nede çi=güzel (demekmiş ki, hiç duymadım) ile ilgisi yok

Sanıyorum şuberek sevilen bir yiyecek olduğu için günlük hayatta sık kullanımı kök manası olan kumaş anlamını yitirmesine sebep oluyor.
şuberek=kumaş kullanımı ortadan kalkıyor
bu kez şuberek=kumaş eşitliğini bilmeyen yeni nesil genç beyinler ister istemez telaffuz ettiği kelimeyi anlamlandırmak istiyor, zaten hazırda bulunan berek-börek ve çu-çiğ benzerliği bu konuda yardımcı oluyor ve en yakın bulduğu yere yöneliyor ve şuberek-çuberek-çiberek-çibörek-çiybörek-çiğ börek dönüşümünü gerçekleştiriyor.
Anlamlandırma baskısı çöl kısmında R harfini eklettiriyor ve şırlamaktan köken alan şırbörek şekline dönüşüyor.
ŞIRBÖREK-Ş/ÇUBEREK-ÇİĞBÖREK 
İki şive arasında kök söyleyiş görünüyor

Ancak yazıda da görüldüğü gibi bilinçaltı aslı muhafaza edebiliyor, Şefik Gürdemir gibi yaşlılarımız bu dünyadan göçtüğünde belkide şuberek-cuberek kullanımı tamamen ortadan kalkacak.

LİNK: Şibörek-Şuberek kelimesi nereden geliyor? TIKLAYIN

Şuberek kelimesinin kökeni hakkındaki yazımızı bu linkten okuyabilirsiniz

bu arada google a şuberek yazıp arattığımda bulduğum bir videoyu ekliyorum
Romanyadan Yalçın Faik den ŞUBEREK cırı

Son olarak Kırgızcadaki Cüpürek-Capırak (YAPRAK) benzerliğine
Kumuk, Kırgız ve Şor lehçelerinde şubErek teki ilk E nin yuvarlaklaşarak Ü haline dönüşmesine
Oyrat ve Karaim lehçelerinde şUberek teki U harfinin E harflerinin zorlaması ile İ harfine dönüşmesine
Nogaycada ki hem ŞİBEREK hem ŞÜBEREK şekillerinin bulunmasına
Yalıboyu şivesinde bunun ÇİBEREK ve ÇÜBEREK şekline dönüşeceğine
dikkatinizi çekmek istiyorum

Proto-Türk: * čepürek BEZ, YAMA
Altaic etymology
Meaning: 1 rag, patch 2 worn, used clothing
Anlamı: 1 bez, yama 2 yıpranmış, kullanılmış giyim
Russian meaning: 1 тряпка, лохмотья 2 изношенная одежда Rus anlam: 1 тряпка, лохмотья 2 изношенная одежда
Eski Türk: hindistancevizi (belki = čöpre) 2 (OUygh.)
Karahanlı: Çopur-čepür hindistancevizi (~ čübrä) 2 ( MK )
Tatar: čüpräk 1
Orta Türkçe: (OKypch.) čüprek 1 ( Houts. )
Türkmen: čüprek 'üstüpü'
Khakassian: sübrek 1
Şor: šübürek 1
Oyrat: čeberek, čibirek 1
Kırgız: čüpürek, čüpürek-čapɨraq 1
Nogay: šiberek, šüberek
Başkır: sepräk 1
Karaim: čiprek, ciprek, čüpräk 1
Karakalpak: šüberek 1
Kumuk: čüpürek 1

Comments: EDT 398, VEWT 118 (confused with *čöp 'dirt'), Аникин 677. Yorum: EDT 398, VEWT 118 (ile karıştırılmamalıdır * Çöp 'kir'), Аникин 677. Perhaps (as suggested in EDT 398) connected with Karakh. Belki Karakh ile bağlı (önerilen EDT 398). ( MK ) čöpür 'goat's hair', Chag., Turkm. ( MK ) Çopur 'keçi saç/kıl', Chag, Turkm. čöpür id. Çopur id.